Kantklos

Beschrijving

De kantklosjes zijn tijdens een opgraving op het Kazerneplein in 1997 gevonden in de beerput van het Huis Paffenrode.

Kantwerk

Kant is een oud ambachtelijk product dat waarschijnlijk in de 15e eeuw in Europa werd geïntroduceerd. Men weet niet precies of het in Vlaanderen is ontstaan, of in Italië. Er was destijds een nauwe culturele samenwerking tussen Vlaanderen en Venetië. Zo kwamen Venetiaanse schilders in Vlaanderen de olieverftechniek bestuderen en gingen Vlaamse kunstenaars naar Venetië om hun schilderijen te zien. Het is wel een feit dat er altijd meer kloskant werd gemaakt dan naaldkant omdat die goedkoper was. In archieven is teruggevonden dat keizer Karel V (1500-1555) het kantklossen als leervak op de kloosterscholen invoerde.

Kant in de 15de-17de eeuw

In de 15de eeuw werden draden gebruikt als versiering aan het linnen onderhemd als randafwerking en ter versteviging om zo slijtage te voorkomen. Dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst verschenen in de 16de eeuw veel patroonboeken. Er ontstond een bloeiende nijverheid. Via Frankrijk en Vlaanderen kwamen rijke families uit Engeland en Nederland in contact met kanthandelaren. Antwerpen, Amsterdam en met name Brugge werden centra voor de kanthandel.

Kanten vonden toepassing voor kragen, manchetten, handschoenen, mutsen, zakdoeken, rond de knieën en rijlaarzen. Aan het begin van de 17de eeuw droegen de heren kragen zonder stijfsel. De dameskragen bestonden uit twee of meer lagen kant. De pijpkraag groeide uit tot molensteenkraag.

Het kantklossen werd vanaf de 17de eeuw ook in de huiskamer als handwerk beoefend. De grotere kostbare stukken werden uit Vlaanderen en later ook Frankrijk geïmporteerd.

Huis Paffenrode

Voorafgaand aan de bouw van een parkeergarage op het Kazerneplein is in 1997 een archeologisch onderzoek uitgevoerd. Tijdens de opgraving ontdekten de onderzoekers resten van de 16de-eeuwse woning van de drossaard van Gorinchem en het Land van Arkel. De woning stond bekend als het Huis Paffenrode, genoemd naar de meest bekende bewoner: Jacob van Paffenrode (± 1591-1652). Hij was gehuwd met Wilhelmina van Arkel (± 1590-1628). Het gezin had drie kinderen: Joan (1618-1673), Rudolf (1620-1673) en Anna (1625-1656).

Jacob van Paffenrode, Wilhelmina van Arkel en hun dochter Anna op ca. 4-jarige leeftijd.

Militair Joan van Paffenrode, was vooral bekend als toneeldichter en bleef na de dood van zijn vader het huis bewonen (tot vóór 1682). Daarna woonde hier tot omstreeks 1686 Lodewijk Huygens van Zuylichem, zoon van de bekende dichter Constantijn Huygens. In 1672 benoemde stadhouder Willem III van Oranje hem tot drossaard van Gorinchem. In deze functie maakte Huygens zich niet geliefd bij de bevolking door hogere belastingen te eisen. Hij werd aangeklaagd wegens corruptie en vervolgens uit zijn functie gezet. Lodewijk Huygens trouwde in 1674 met Jacoba Teding van Berkhout. Zij kregen acht kinderen, van wie er vijf al zeer jong overleden.